Jazz Rock ve Jazz Fusion
Bir çok müzik tarihçisine göre 1967 yılına kadar caz ve rock müzik dünyaları neredeyse tamamen iki farklı dünya idi. Ağustos 1969'da kaydedilen ve ertesi yıl piyasaya sürülen Miles Davis'in tarihi öneme sahip Bitches Brew albümü bir anda müziğin yönünü değiştirmişti.
Albüm, elektronik enstrümanları popüler caz sahnesine taşımıştı. Evet daha önce tüm bunlar denenmişti ancak Miles Davis dönemin süper star ismiydi ve bu girişimi daha önceki denemelerin aksine geniş bir kırılım ortaya çıkarttı. Elektronik klavyeler, sintizayzırlar ve gitarlar ile geniş bir müzisyen grubu tarafından çalınan üflemeliler ile, davul ve perküsyonların yoğun bir karışımı olan albümde bizzat Davis de elektronik efektler ve pedallar aracılığıyla trompet çalmıştı. Elektrikli müzik enstrümanlarının ve yoğun olarak rock ritmlerinin kullanımı, caz dünyasında ve eleştirmenler arasından büyük bir savaş başlattı. Caz artık yüksek müzik kabul ediliyor ve rock müziğin sözüm ona avamlığının bu müzik içerisine girmesine tepkiler büyük olmuştu. Bitches Brew albümü ile alakalı Stereo Mecmuası'nda oldukça geniş kapsamlı bir yazı var. Mutlaka göz atın.
Ancak tepkilere rağmen Davis'in burada durmaya hiç niyeti yoktu. 1969 albümü "In A Silent Way" gerçek anlamda ilk jazz rock füzyon albümü olarak kabul edilir. Artık caz füzyonunun öncülerinden diyebileceğimiz Corea, Hancock, Wayne Shorter, Joe Zawinul ve John McLaughlin. Bu isimler ilerleyen yıllarda karşımıza bol bol çıkacaktı. 70'ler boyunca Miles Davis elektronik gruplarında boy gösteren müzisyenler ve onlardan etkilenenler farklı formasyonlarla ortalığı kasıp kavurdular.
İngiliz gitarist John McLaughlin, Miles Davis ile çalışmış olmasına rağmen, Jimi Hendrix'den daha fazla etkilenmiş ve Mahavishnu Orchestra'yı kurmadan önce İngiliz rock müzisyenleri Eric Clapton ve Mick Jagger ile beraber çalışmıştı. McLaughlin, bir başka caz rock grubu olan Tony Williams Lifetime'da da çalmıştı. Sonunda psychedelic rock ve özellikle de Hint müziği , felsefesi ve kültürü etkileri ile Mahavishnu Orchestra'yı kurdu ve önemli bir etki yarattı. Caz kemancısı Jean-Luc Ponty ile birlikte de çalışmalar yaptılar. Joe Zawinul ve Weather Report bu yılların önemli isimleri olmayı başarmışlardı.
"Caz rock" terimi ile "caz füzyonu" terimi genelde eşanlamlı olarak kullanılır. Ancak, bazı müzik tarihçileri iki terim arasında bir ayrım yapar. Bu ayrım tamamen teknik konulara göre yapılmıştır ve bu görüşü savunanlara göre "The Free Spirits" en eski caz rock grubu olarak sunulur. Amerikalı grup müziğinde pop ve garage rock öğelerini de müziğinde kullanarak oldukça farklı bir tarz elde etmiştir. Ancak 1967 tarihli "Out of Sight and Sound" albümünün başarılı bir albüm olup olmadığı konusu biraz hatta bolca tartışmalıdır.
Caz müziğin fikirleri, yapıları hatta melodilerini müziklerine karıştırmaya başlayan ilk dönem gruplar Soft Machine, Colosseum, Caravan, Chicago, Spirit ve The Mothers of Invention olarak sayılabilir. Listede görebileceğiniz gibi bu grupların her birinin iki müziğin birbirine karıştırılmasına veya birleştirilmesine yönelik yaklaşımları farklıdır. Miles Davis'in füzyon cazı melodinin saflığı ve elektrikli enstrümanlardan gelen tonal renklilik olarak tanımlanıyordu. Chicago gibi gruplar bu yaklaşımı kabul ederken, bir anda ortaya çıkıp, parlayan Frank Zappa'nın müziği ise “karmaşık” ve “öngörülemez” idi. Zappa, 1969 yılında solo albümü Hot Rats'i yayımladığında uzun şarkı süreleri, kompleks yapılar neredeyse ortalığı birbirine katar. Caz etkileri içeren iki albümü "The Grand Wazoo" ve "Waka/Jawaka" bu durumu daha da körükleyecektir.
Caz rock teriminin ortaya çıkması ile caz müzik tarihinin en gürültülü, en vahşi varyasyonunun ortaya çıktığı düşünülüyordu. Erken dönem caz rock'ının 60'ların sonlarında rock' müziğin enerjisi ile cazın müziksel karmaşıklığı ve doğaçlama tekniklerini kaynaştırma çabası olarak ortaya çıktığı iddia edilebilir. Rock müzik çoğunlukla, müzisyenlere en azından ilk dönemlerde virtüözlükten ziyade dinleyiciye doğrudan ulaşma ve hatta pervasızlığa kadar giden bir alan sunuyordu. Caz elementleri ile birleşince ortaya çok farklı "şeyler" çıkmaya başladı. Tabii ki psychedelia, progressive rock, ve singer-songwriter hareketleri ile yollar özellikle 70'lerde kesişecekti.
1960'lar caz üzerinde iki farklı özgür hareketin güç kazanmasını sağladı. Birincisi Jazz rock hareketi ikincisi ise free jazz yani özgür caz idi. Özgür caz bambaşka bir yoldan ilerliyordu. İpuçları Ornette Coleman'ın "The Shape of Jazz to Come" albümünde bulunabilir.
Yorumlar
Yorum Gönder