Oliver Nelson - The Blues and the Abstract Truth

Oliver Edward Nelson (1932- 1975) Amerikalı caz müzisyeni, aranjör ve besteci. Oliver Nelson bu yazımıza konu olacak "The Blues and the Abstract Truth" albümü ile geniş kitlelerin ilgisini çekmiş olsa da, 1960'larda Impulse! plak şirketi tarafından basılan albümlerine de mutlaka bakmak gerekir. Şimdi gelin Oliver Nelson'ı yakından tanıyalım...

Oliver Nelson tam anlamı ile müzisyenler ile dolu bir ailenin çocuğu olarak dünyaya gelir. Kardeşi saksafon çalar ve 1940'larda Cootie Williams ile birlikte çalar. Cootie Williams 1940'larda oldukça tanınan bir müzisyendir ve orkestrası ile bu dönemlerde bir çok kayıt yapmıştır. Böyle bir ailenin içerisinde tahmmin edebileceğiniz üzere Oliver Nelson erken yaşlarda enstrümanlar ile tanışır. 6 yaşında piyano çalmaya başlar, onlu yaşlarında ise saksafona geçiş yapar. 1940'ların sonlarında yaşadığı kentte çeşitli orkestralarda yer alır. Bir süre sonra 1950'lerin başlarında Louis Jordan orkestrasına katılır. Bu dönemlerde alto saksafon üzerine odaklanır ve ilk aranjmanlarını yapmaya başlar. Bu dönemler Louis Jordan'ın en popüler olduğu dönemlerdir. Böylesine popüler bir orkestrada çalmak Oliver Nelson'a çok şey öğrenme fırsatı verir.

1950'lerin başlarında Oliver Nelson askerlik hizmetini yapmak üzere Uzakdoğuya gider. Bu dönemde klasik müzik konerlerine bol bol gitme şansı olur. Kendi biyografisine göre Tokyo Filarmoni Orkestrasından Maurice Ravel'in "Mother Goose" suiti ve Paul Hindemith'in "E Flat" senfonisini dinlediğinde çok etkilenir. Yaşadığı kentte ırk ayrımı yasaları yüzünden zencilerin klasik müzik konserlerine gitme gibi bir şansı yoktur. Bu konser deneyimleri onun bestecilik konusuna odaklanmasında çok önemli bir sebep olur.

Nelson askerlik hizmetinin bitmesi ile Missouri'ye geri döner. Müzik kompozisyonu ve teorisi okur. Arkasından aynı konuda yüksek lisans eğitimi alır. Elliott Carter, Robert Wykes ve George Tremblay gibi dönemin önemli isimlerinden dersler alır. Bu sürecin arkasından pek keyifli geçmeyecek evlilikler ve boşanmalar sürecine girer. En sonunda New York kentine gitmeye karar verir.

İlk olarak Erskine Hawkins ve Wild Bill Davis ile çalışma fırsatı bulur. Arkasından Apollo tiyatrosunda aranjör olarak çalışmaya başlar. 1950'lerin sonlarında Louie Bellson büyük orkestrasında çalışır ve kendi küçük formasyonları ile konserler verir. Bu dönemlerde Prestige Records için bazı kayıtlar yapmıştır. 1960'ların başında hem Count Basie hemde Duke Ellington orkestralarında çalar ve arkasından Quincy Jones orkestrasına katılır ve özellikle Avrupa konserlerine katılır.

1959 ila 1961 yılları arasında Prestige plak şirketi için 6 albüm yayınlar. Bu albümlerde Kenny Dorham, Johnny Hammond Smith, Eric Dolphy, Roy Haynes, King Curtis ve  Jimmy Forrest gibi harika müzisyenlerle çalışır. Bu altı albümün arkasından Impulse! plak şirketi ile anlaşır ve yayınladığı ilk albüm "The Blues and the Abstract Truth" olur. Bu albümde caz tarihine geçecek bir albümdür! İlk önce şarkı listesine bir bakış atalım;

A Yüzü
1."Stolen Moments" – 8:46
2."Hoe-Down" – 4:43
3."Cascades" – 5:32
B Yüzü
1."Yearnin'" – 6:24
2."Butch and Butch" – 4:35
3."Teenie's Blues" – 6:33

Albümde harika bir müzisyenler topluluğu Oliver Nelson'a eşlik eder. Eric Dolphy flüt, alto saksafon. George Barrow  baritone saksafon. Freddie Hubbard trompet. Bill Evans  piyano. Paul Chambers bas ve Roy Haynes davul. Prestige firması için beraber plak doldurdukları Eric Dolphy ile son çalışması ve büyük caz piyanisti Bill Evans ile tek çalışmasıdır. Albümdeki tüm besteler Oliver Nelson'a aittir ancak müzisyenlere neredeyse bir eldiven gibi tam oturur.

Albüm Oliver Nelson'ın Mississippi kökenlerini sonuna kadar yansıtır. Hem ismiyle hemde şarkılar formuyla. Albüm yapı itibarı ile blues formu ve nota yapısına sahiptir. Bir ilginç konu Miles Davis'in 1959 yılında yayınlanan "Kind of Blue"  albümünde blues formları konusunda bayağı kafa yormuş ve tüm bu çalışmalar sırasında yayında Bill Evans vardır. Bill Evans ve Paul Chambers bu muhteşem albümde de beraber çalmışlar ve Oliver Nelson'a da büyük bir katkı yapmışlardı. Albümde Freddie Hubbard neredeyse parlar. Bu yıllar Hubbard'ın müthiş sololarını dönemin en önemli albümlerinde duyabildiğimiz bir nevi altın çağıdır. Eric Dolphy'nin "Out to Lunch", Herbie Hancock'un "Maiden Voyage" ve Wayne Shorter'ın "Speak No Evil" albümleri. Bu albümlerin tamamı taraflı tarafsız neredeyse tüm caz tarihçilerinin en iyi 20-25 albüm listesinde mutlaka yer alır.

"Stolen Moments" ise başlı başına bir olaydır. Yine blues formundaki şarkı albüm yayınladığı dönemde de çok sevilmiş ve ilerleyen yıllarda çok farklı tarzlarda yorumlanmıştır.  Phil Woods, J.J. Johnson, Frank Zappa, Ahmad Jamal ve çok daha fazlası...

Albümün orijinal İmpulse! baskılarının çok değerli olduğunu söylemeye sanırım gerek yoktur. Albüm çok sevilince 1960'lardan 70'lerin sonlarına kadar defalarca MCA Records, Impulse! etiketi ile yeniden basılır. 1990'larda yılında yapılan 180Gr'lık Amerikan Impulse! baskısı ilk özenli "The Blues and the Abstract Truth" baskısıdır. 2000'lerin başında Speakers Corner Records ki şahsen tavsiye ederim, daha fazla bütçesi olanar ise Analogue Productions tarafından basılan 180gr'lık çift 45 devirlik plak setine bakabilirler. Değişik bir şey arayanlar ise Doxy plak şirketi tarafından Audiophile Clear Vinyl üzerine basılan sınırlı baskıyı tercih edebilirler.