Frank Zappa Biyografisi Bölüm II

Frank Zappa Biyografisi Bölüm I

Prodüktör koltuğunda Tom Wilson’un gözetimi altında, MoI büyük orkestra eşliğinde kayıt çalışmalarına 1966’nın Mart ayında Hollywood’un TTG stüdyolarında başlar. Bestelerin tümü FZ’nın olup ileride göstereceği geniş müzik türleri yelpazesini tam olarak yansıtır: R&B, doo-wop, deneysel çalışmalar, blues, sürrealist collage’lar vs. FZ rock dünyasında yine belki bir “ilki” gerçekleştiriyor ve büyük orkestra’yı kendi şefliği altında kendileri için özel olarak hazırlamış olduğu ve önlerine konan partisyonlara sadık kalarak çaldırır. Klasik orkestra elemanları hayret içindedirler. Müzik zaman zaman çiğ veya sert olarak nitelendirilse de aranjmanlar oldukça karmaşık ve sofistikedir. Sözler toplum kurallarına aykırı, otoriteyi aşağılayıcı, hicivli, ayaklanmaya kışkırtıcı, içinde dadaist bölümler olduğu kadar basmakalıp aşk şarkısı da içerir.

Örnek: Trouble Every Day parçasından: “Hey, you know something people? I'm not black, but there's a whole lots a times I wish I could say I'm not white.” Son parça olan ve 4. yüzün tamamını kapsayan "The Return of the Son of Monster Magnet." bale için bir süit olarak tasarlanmış ve sadece bu parça için FZ 500 dolarlık perküsyon kiralamakla kalmayıp stüdyonun kapılarını Sunset Boulevard’da dolanan tüm “Freak”lere açmıştır. Ancak bestesini istediği kıvama getiremeden plak şirketinin baskısıyla kayıtlara ara vermek zorunda kalır.

Eser bitmeden “Unfinished Ballet in 2 Tableaux” olarak 26 Haziran’da piyasaya sürülür. İlk çalışmaları çift plak olarak yayınlanması da rock tarihinin ilklerindendir. Plak kapağı FZ’in hayali karakterlerinden biri olan ve güya Salt Late City, Utah’ta (Mormonlar vs) yaşayan Suzy Creamcheese’in daktilo ile yazılmış bir mektubunu içerir.

Plakta da kendisini Jeanne Vassoir seslendirir. Konser dinleyicileri Suzy’yi gerçek sanıp konserlerde kendisine sıklıkla tezahürat yapıp sahneye çağırırlar. Bu ısrar karşısında da MoI sahneye Suzy Creamcheese niyetine Pamela Lee Zarubica’yı çıkartmak zorunda kalırlar.

ABD’de rock müziği eleştirmenleri Freak Out’ı beğenmez, ticari olarak da fazla bir başarı kazanmaz. Billboard listelerinde ancak 130. sıraya yükselir. ABD rock müziği dinleyici kitlesi bu denli ilerici, çok çeşitli, kendini ciddiye almayan türden alaylı ve eleştirici bir müzik için henüz hazır değildir. Avrupa’da ise ciddi bir beğeni kazanır ve çok kısa bir sürede kült statüsüne erişir. Bazılarına göre Beatles’ın Sgt. Pepper’s Lonely Hearts Club Band’in de başlıca esin kaynağıdır. Freak Out Billboard dergisinin 2003 yılında yayınladığı tüm zamanların en önemli 500 albümü listesinde 243. sırada yer almıştır.

FZ kayıtlar süresince Laurel Canyon’da bir eve taşınır. Bu ev, FZ’nın ziyaretçilerinden uyuşturucu kullanma konusundaki kesin yasaklarına karşın kısa sürede yerel müzisyenlerin uğrak, hatta bazıları için sürekli ikamet adresi olmaya başlar.

FZ yaşamı boyunca ciddi bir uyuşturucu/uyarıcı – kimyasal veya doğal - karşıtı olmuş, beraberinde çalan müzisyenlerde bu tür eğilimler gördüğünde önce uyarır, uyarı fayda getirmediğinde de beraberliklerine son verir.

Birlikte çaldığı müzisyenler listesi bu yüzden oldukça kabarıktır. Bir ara MoI elemanları aralarında toplanıp marijuana gibi “hafif sayılan” maddelere bile katılıkla karşı çıkan bir lider istemediklerini ve FZ’yi gruptan atmak için toplantı yaptıkları, oy birliğiyle kabul görülmesine karşın “Peki besteleri kim yazacak?” sorusuna cevap bulamadıkları için liderlerine “katlanma” kararını aldıkları da bilinir.

Buna karşın FZ, ciddi bir kahve ve sigara tiryakisidir. Laurel Canyon evinde neredeyse tüm müzik enstrümanları bulunmakta, bulunmayanları ziyaretçiler beraberlerinde getirmekte ve bir komün denilebilecek ortamda sürekli müzik yapılmaktadır.

Bir sonraki albüm olacak olan “Absolutely Free”nin temelleri de burada atılır. Yeni müzik çalışmalarının yanı sıra, MoI Freak Out’u tanıtmak/pazarlamak için televizyona çıkarlar, ve ABD çapında bir dizi konser verirler. Bu konserlerden bir tanesi Los Angeles’in Whisky a Go-Go kulübündedir. FZ kulübün sekreteri olan Adelaide Gail Sloatman’a yıldırım aşkıyla vurulur.

Beraberlikleri FZ’nin ölümüne dek sürecektir. İlk albümün bütçesini çok fazla aşıp – o yıllarda 30.000 $’ın harcandığı söylenir - zarar eden MGM ikinci plağın bir an önce çıkartılması, kayıtların en kısa zamanda ve en ucuz şekilde bitirilmesi için ciddi baskı uygular.

MoI’a yeni müzisyenlerin katılmasıyla, (Don Preston klavyeli çalgılar, Bunk Gardner nefesli çalgılar, Billy Mundi perküsyon) stüdyo çalışmaları hızlandırılır ve MoI doğu yakasında konserler verirken miksaj çalışmaları New York’ta tamamlanır. Burada yeni katılan müzisyenler hakkında ve özellikle Don Preston ile ilgili biraz bilgi vermek, katedilecek yolu aydınlatması yönünden doğru olacaktır. 3ü de caz müzisyenleridir. Don Preston Detroit Senfoni orkestrası bestecisinin oğlu olup Boulez, Xenakis ve Penderecki hayranı olmasına karşın bir caz piyanistidir. Elvin Jones, Herbie Mann, Nat King Cole gibi isimlerle çalmış, Paul Bley ile avant-garde tarzında çalışmaları olmuştur. FZ’dan ayrıldıktan sonra Meredith Monk, Michael Mantler, John Carter, Carla Bley gibi isimlerle çalışacak, Apocalypse Now filminin müziğinde yer alacaktır

Absolutely Free’nin kapak dizaynını, ürettklerinin her aşamasını kontrol etmekle yetinmeyip söz sahibi olmak isteyen FZ kendisi yapacaktır ve yıllar içerisinde FZ klasikleri altında yer alacak Plastic People, America Drinks + America Drinks and Goes Home, Brown Shoes Don’t Make It gibi besteler içerir. Plağa bir göz atalım: İlk parça Plastic People ABD başkanının bir açıklamasıyla başlar, Pandora’s Box isimli bir gece kulübünde çıkan isyanı bastırmak amacıyla polisin kullandığı kaba kuvveti eleştiren gerçek bir olaydan esinlenmiştir. Duke of Prunes’da ABD’nin o yıllardaki beste “fabrikası” sayılan Tin Pan Alley’i makaraya alır. Amnesia Vivace çok kısa olmasına karşın Stravinsky’nin Bahar Ayini’yle Ateş Kuşuna selam gönderir. Invocation & Ritual Dance of the Young Pumpkin’deki saksofon solosu Gustav Holst’un Planetlerinden Jupiter bölümüyle ilginç benzerlikler taşır...

Soft Cell Conclusion ise yine Stravinsky’nin Bir Askerin Hikayesinin başlangıcıyla sona erer. America Drinks’te barlar ve gece kulüplerinde çalan müziğe ilgi göstermeyen, tek amaçları bir an önce sarhoş olmak gibi görünen amerikalıları eleştirir.

Brown Shoes Don’t make It’te ise Time dergisinde çıkan bir yazıdan yola çıkarak gri takım elbise altına kahverengi ayakkabı giyecek kadar zevksiz olan o yılların başkanı Johnson’u makaraya alır. Plak 1967’nin Mayısında yayınlanır. Yaşadıkları şehir olan Los Angeles’i, ülkeleri ABD’yi, genel amerikan müzik yaşamını, sosyolojik, politik, ekonomik olarak yerden yere vuran hatta kapağının içinde (özellikle MGM tarafından uzun kavgalar sonucu kabul edilen) silik de olsa yine de dikkatle bakıldığında okunabilen “War means work for all” – savaş herkez için iş anlamına gelir – yazısı bulunan bu albümün o yıllarda Billboard listelerinde 41. sıraya kadar çıkması başarı sayılmalıdır.

Geniş anlamda pazarlamaya her zaman çok önem veren ve başarının pazarlamadan geçtiğini her fırsatta yineleyen FZ takımı toplayıp hemen turneye çıkarır. New York’ta ciddi beğeni kazanırlar ve Bleecker Street’teki Garrick tiyatrosunda günlerce sürecek konserlerine başlarlar. Bu konserler zaman içerisinde konser havasından çıkıp seyircilerle bütünleşen ve ne zaman neyin olacağı önceden asla kestirilemeyen birer canlı “happening” müzikal tiyatroya dönüşür. Andy Warhol, Allen Ginsberg, The Fugs ve Velvet Underground sürekli dinleyiciler arasındadır. New York’un ilerici (uçuk) eleştirmenleri grubu yere göğe sığdıramaz ve doğu yakasında ciddi denilebilecek bir dinleyici kitlesi edinirler.

Ayda adam başı 200 $ gibi o yıllarda iyi sayılan bir para kazanırlar. Kendine Joni Mitchell adında Kanadalı bir folk şarkıcısı sevgili bulan Motorhead (Jim Sherwood) dışında herkeste LA özlemi başlar ancak grubun başarısı için New York’ta daha fazla kalmaları gerekir. Konserler günde iki kez her gün tekrarlanır ve seyirci kitlesiyle sıra dışı olaylar gittikçe artar.

Devamı bir sonraki sayımızda

Haber bilgi değildir. Bilgi bilgelik değildir. Bilgelik gerçek değildir. Gerçek güzellik değildir. Güzellik aşk değildir. Aşk müzik değildir. En iyisi müziktir” Yazı Bölümleri:  Bölüm 1 / Bölüm 2 / Bölüm 3 / Bölüm 4