An Anthology of Turkish Experimental Music 1961-2014

Öncelikle şöyle başlayayım. Bu albümün yayınlanması ve satışa sunulmasını tamamen kaçırmıştım. Geçtiğimiz günlerde İstanbul'dan bir arkadaşımın gönderdiği kolinin içerisinde gelen bir çok albüm ile beraber An Anthology of Turkish Experimental Music 1961-2014 çıkınca dumura uğradım. 2 sene önce olsa bu tarz bir albümün yayınlanmasını kaçırmam mümkün değil iken, bugünlerde ne yazık ki atlayabiliyorum. Allah'tan çevremde beni toparlayacak insanlar var bol bol :)

Belçikalı plak firması Sub Rosa'yı, deneysel ve noise tarzı albümler yayınlamasının yanında Keiji Haino gibi bazı müzik efsanelerinin farklı ülkelerden müzisyenler ile yaptığı ortak çalışmaları yayınlamasıyla duymuştum. Muhtemelen arşivimdeki tek Sub Rosa albümü ise Art Zoyd ve Musiques Nouvelles ortak albümünü olması lazım. Tabii ki şimdiye kadar demek lazım...


Plak firması yakın zamanda bazı antolojiler yayınlamaya başlamış. Önce "An Anthology Of Noise & Electronic Music" adını verdikleri seri yayınlanmaya başlanmış. Şu an için serinin altıncısı yayınlanmış durumda. Her antoloji, 2 veya 3 CD olarak yayınlanmış ve hepsinde çok kapsamlı kitapçıklar buluyor. Açık konuşmak gerekirse bu kitapçıklar olmadan işin içerisinden çıkabilmek mümkün bile değil. Antolojilerdeki isimlerin belki %60'ını hiç duymamış, %80'inin dinlememiş olabilirim. Zaten hazım sürecimde bayağı uzun sürecek gibi.

Bunlar yetmiyormuş gibi Fars müzisyenler Ata Ebtekar/Sote ve Alireza Mashayekhi çalışmalarını içeren "Persian Electronic Music" ve inanın müzisyenlerin sadece birkaçını tanıdığım 4 CD'lik An Anthology of Chinese Experimental Music 1992-2008 seti var. Çin, Hong Kong, Tayvan, Singapur ve Malezyalı müzisyenlerin çalışmalarının toplandığı bu antolojilere odaklanırsanız yıllar boyu sürecek bir araştırmanın içine girmek içten bile değil. Tüm bu albümlerin peyderpey plakları da yayınlanıyor. Ancak plaklara göre CD'ler daha zengin bir içeriğe sahip.

Tüm bunlar öyle albümler ki, haydi koyayım arka arkaya dinleyeyim diyebilmek çok kolay olmadığı gibi hazmı da oldukça uzun sürüyor. Bunlar bir nevi arşivlik albümler olarak düşünülebilir. Albümden hareketle müzisyenleri araştıracağınız bir yolculuğun başlangıcı olabilir...

Plak firmasının kataloğundan asıl ilgi çeken albüm "An Anthology of Turkish Experimental Music 1961-2014 " adını taşıyor. Burada iki isim özellikle ön plana çıkıyor. Bülent Arel ve  İlhan Mimaroğlu. Senelerdir Türk deneysel müziğinin iki önemli ismi için yazı yazmak isterim, bir türlü nasip olmadı kafamdakini yapmak...

Bülent Arel, (1919 - 1990) çok önemli bir isim. Elektronik müzik konusunda 1950'lerde çalışmalara başlamış ve özellikle 1960'larda  çok önemli işlere imza atmıştır. Müziğin hem nota hemde elektronik tarafında son derece bilgili olan Bülent Arel, Colombia-Princeton Elektronik Müzik Merkezi’nin (yukarıdaki fotoğrafta görülebilir) kuruluşunda çok önemli rol oynamış ve bu deneyimlerini kendi ülkesinde özellikle Orta Doğu Teknik Üniversitesi’nde de paylaşmak istemiş ve hatta bir elektronik müzik laboratuvarı kurmak istemiş ancak hevesi kursağında bırakılmış ve sonunda Amerika'ya geri dönmüştür.

İlhan Mimaroğlu (1926-2012) Cumhuriyet döneminin ünlü mimarlarından Kemaleddin Bey’in oğludur. Bugünlerde kullandığımız daha doğrusu tedavüldeki 20TL'lerde Kemaleddin Bey’in fotoğrafı vardı diye de bir not düşelim. Besteci, müzik adamı, eleştirmen, radyo programcısı ve yazar derken her parmağında ayrı bir marifet olan İlhan Mimaroğlu, 1950'lerin sonlarında New York’a yerleşmiş, ancak Türkiye'den hiç kopmamıştı. 1993 yılında Finnadar Records ‎tarafından yayınlanan "Musiques Noires" 1960'larda John Cage ve Luciano Berio ile birlikte yayınladığı "Electronic Music", Atlantik plak şirketinde prodüktör görevini yaparken Freddie Hubbard ile beraber kaydettiği "Sing Me A Song Of Songmy (A Fantasy For Electromagnetic Tape)" plakları gibi çok önemli albümlere imza atmış olan İlhan Mimaroğlu’nun ayrıca çok sayıda makalesi, albüm eleştirisi de var. Hatta bir dönem sahaflarda peşine düştüğüm Pan Yayıncılık tarafından yeniden yayınlanarak büyük bir hizmet yapılmış olan "Caz Sanati" gibi kitapları ile müzik konusunda bir derya okyanus olduğunu anlayabilirsiniz...

An Anthology of Turkish Experimental Music 1961-2014 içerisinde 60'lardan Bülent Arel, 90'larda İlhan Mimaroğlu ve uzun soluklu "2/5BZ"dan örneklere yer verilirken, 2000'lerden daha yeni örneklere de kapsamlı şekilde yer verilmiş. Listeye bakınca, Erdem Helvacıoğlu, Batuhan Bozkurt, Alper Maral, Batur Sönmez, Cenk Ergün, Korhan Erel, Sair Sinan Kestelli, Koray Tahiroğlu, Mehmet Can Özer, Nilüfer Ormanlı, Utku Tavil, Asaf Zeki Yüksel, SIFIR (Zafer Aracagök), Cem Güney, Tuna Pase, Cevdet Erek, Reverie Falls On All, Burçin Elmas, Tolga Tüzün, Başar Ünder, Osman Kaytazoglu, Volkan Ergen, Mete Sezgin, Mors, D2GG, ve Meczup isimlerini görüyoruz. Plak baskısında Tolga Tüzün, Başar Ünder, Osman Kaytazoglu, Volkan Ergen, Mete Sezgin, Mors, D2GG, ve Meczup çalışmaları yok iken CD'de mevcut. Albümdeki seçki çok dikkat çekici, daha Türk melodilerinin ön plana çıktığı parçalardan, tamamen deneysel parçalara, 2000'lerin siyasi ve toplumsal gelişmelerine atfedilmiş bölümlere kadar tam anlamı ile bir antoloji olmuş.

Şimdi kalkıp şurası olmamış burası olmamış, şu isme yer verilmeliydi diyecek insanlar mutlaka vardır ama "An Anthology of Turkish Experimental Music 1961-2014" için bardağın dolu tarafından bakılması şart. Bu antoloji sayesinde elimizin altında kendi ülkemizdeki deneysel tarzları araştırabilmek için en azından bir başlangıç noktası var artık. Son derece önemli bir hediye Türk müzik tarihi için! Burası net!

Albümü ister CD isterseniz de plak formatında satın alabilirsiniz. CD içeriği daha zengin ancak plağı satın alıp eksik kısımları aşağıdaki Spotify linkinden dinleyebilirsiniz veya benim yaptığım gibi ikisini de arşive ekleyebilirsiniz. Müzik tarihimizin belirli bir noktasına odaklanan arşivlik bir çalışma, meraklısı mutlaka edinmeli...