Charles Mingus - The Black Saint and the Sinner Lady

Daha önce yayınladığımız Charles Mingus'un "Mingus Ah Um" albümünün incelemesini okuduysanız yazının yıldızlı bölümünden devam edebilirsiniz. Yıldızlı bölüm sonrasında müzisyenin hayat hikayesinin devamını okuyabilirsiniz.

Charles Mingus (1922 – 1979) Arizona'da dünyaya geldi. Ancak Los Angeles'te büyüdü. Ailesinin kökenleri ise oldukça ilginç idi. Büyükbabası Hong Kong göçmeni bir Çin/İngiliz, büyükannesi ise Afrika kökenliydi. Ancak iş bununla kalmıyordu. Aile kökenleri eski Alman sömürgesi Afrika'ya, oradan Afrikalı Amerikalılar, Çinli İngilizlere ve yetmiyormuş gibi Amerikan yerlilerine uzanıyormuş. Tüm bu karmaşayı Mingus otobiyografisinde anlatmaya çalışır ancak bir noktada kendisi de işin içinden çıkamaz. Zaten sinirli bir adamdır.


Annesi çok dindar bir kadın olduğu için evde sadece kilise müziğinin dinlenmesine izin verir. Buna rağmen erken yaşlarda müziğe ilgi duymaya başlar ve özellikle de Duke Ellington müziğine.. Erken yaşlarda trombon çalar, arkasından çelloya merak salar. Ancak çello konusunda eğitimine devam etmesi mümkün olmaz. Çünkü o yıllarda klasik müzik eğitimini ırk yasaları sebebi ile siyahlar alamıyor ve caz müzikte çello geçerli bir enstrüman değildi.Buna rağmen Mingus, çello konusuna iyice odaklanır. Sonunda bir swing orkestrasında kontrbas çalmaya başlar. Ancak müzik eğitimi olmadığı için nota okumak konusunda sıkıntıları olduğundan orkestralarda iş bulamaz. Bu durum yani ten renginden dolayı eğitim alamaması genç Charles Mingus'u derinden etkiler ve ırkçılık karşıtlığı onun hayatına ve müziğine yön veren bir olgu haline gelecektir.

Sonunda kontrbasa odaklanır ve şans eseri 5 yıl New York Philharmonic orkestrasının baş basçısından ders alır. Hem enstrüman konusundaki eğitimi hemde çok iyi bir hocanın himayesindeki eğitimi onun çok karmaşık besteler yapabilecek düzeye gelmesini sağlar. Tam da bu dönemlerde bas konusunda ünlenmeye başlar. İlk profesyonel işi, klarnetçi Barney Bigard orkestrasında bulur. Bigard, kendisine Ellington orkestralarında yer bulmuş bir isimdir. 1940'ların ortalarında Louis Armstrong ile çalışır. 1940'ların sonlarında Lionel Hampton orkestralarında kendisine yer bulur. 1950'lere gelindiğinde farklı isimlerle çalışırken, bela bir türlü peşini bırakmaz ve beyaz kulüp sahipleri ile bol bol didişir. Bunun sonucunda defalarca kovulur. 1950'lerin başında hayranı olduğu Duke Ellington orkestrasında kendisine yer bulur. Asıl basçı Wendell Marshall'ın yedeğidir. Ancak rahat durmaz, orkestra içinde kavga eder ve sonunda Duke Ellington onu kovar. Yazılan çizilenlere göre Ellington, çok az sayıda hayta bir elin parmaklarını geçmeyecek kadar müzisyeni orkestralarından kovmuştur. O isimlerden bir tanesi de Charles Mingus'tur!

1950'lerde Charlie Parker ile çalışması onun müzikal yaşamında önemli bir mihenk taşı olur. Kompozisyonları ve emprovizasyon tekniği büyük ölçüde Parker'dan etkilenir.Onu caz tarihinin en önemli isimlerinden bir tanesi olarak sayar ancak uyuşturucu problemlerini ve farklı isimleri, dolaylı yoldan da olsa, uyuşturucuya bulaştırmasından dolayı kıyasıya eleştirir.

1950 yılında Max Roach ile birlikte bir plak firması kurarlar. Bu dönemlerde başta Dizzy Gillespie, Charlie Parker, Bud Powell ve Max Roach olmak üzere bir sürü müzisyen ile konser verirler. 1950'ler boyunca Mingus her türlü hengamenin içinde kendisini bulur. Plak şirketi ile sorunlardan, müzisyenler ile kavgalarına kadar. Bu dönemlerde yazılan çizilen hikayelerin sayısız olduğunu söylemek lazım. Ancak çok iyi bir müzisyendir ve her türlü aksiliğine hatta kavgacılığına rağmen insanlar onunla çalışmaya can atarlar. Sonunda Charles Mingus "Jazz Workshop" diye 8 ila 10 kişilik bir deneysel topluluk içinde bulur kendisini. Mingus, Pepper Adams, Jaki Byard, Booker Ervin, John Handy, Jimmy Knepper, Charles McPherson ve Horace Parlan gibi bir çok müzisyeni eğitir ve ilerleyen yıllarda bu müzisyenler burayı caz müziğinin üniversitesi olarak tanımlayacaklardır.

1956 yılına gelindiğinde Charles Mingus çok sayıda albüme imza atmıştır. Ancak "Pithecanthropus Erectus" albümü yayınlanır. Mingus, albümü hazırlarken Duke Ellington gibi kafasında bazı müzisyenlere odaklanır ve bölümleri onlara göre yazar. Sonunda ortaya Charles Mingus'u geniş kitlelere ulaştıran ilk önemli plak ortaya çıkar. Hemen arından "The Clown" albümü yayınlanır. Davulcu Dannie Richmond ile neredeyse 20 sene sürecek ilişkileri bu albümle filizlenir. Bu ikili birlikte ilerleyen 20 yıl boyunca caz tarihinin en kayda değer ritm gruplarından bir tanesini oluştururlar. 1959 yılına ise meşhur "Mingus Ah Um" albümü ortaya çıkar.

*************************************************

1959 yılında Ornette Coleman'ın "The Shape of Jazz to Come" albümü yayınlanmış ve gerek dinleyicilere gerekse de müzisyenlere çok büyük etki etmişti. Charles Mingus, 1960 yılında New York City kentinde "Five Spot" caz kulübünde Ornette Coleman'ı izlemiş ve çok etkilenmişti. Müziği son derece yenilikçi hatta devrimsel olarak nitelendirmiş ve Coleman'ın parmaklarını çoğu zaman saksafonda bilinçsizce hareket ettirdiğini ve ortaya çıkan melodiyi orkestranın takip ederek şarkıyı bambaşka yerlere götürebildiğine şahit olmuş ve durumu şaşkınlıkla izlemişti.

Etkilenmesi sadece bununla kalmadı.  Charles Mingus hızlı bir şekilde yeni bir dörtlü kurmaya karar verir. Trompetçi Ted Curson, bir çok enstrümanı mükemmelen çalabilen Eric Dolphy ilk aklına gelen isimlerdir. Bu yeni dörtlü tam olarak Ornette Coleman dörtlüsünün kopyasıdır. İlk deneme "Charles Mingus Presents Charles Mingus" olur. Mingus böylelikle yepyeni bir yola girmiştir. 1950'lerin sonu ve 1960'ların başı Mingus için denemeler ve konser kayıtları ile geçer.

1963 yılında ise "The Black Saint and the Sinner Lady" albümü ortaya çıkar. Albümün şarkı listesi şu şekildedir;

1. "Track A – Solo Dancer" "Stop! Look! And Listen, Sinner Jim Whitney!" 6:39
2. "Track B – Duet Solo Dancers" "Hearts' Beat and Shades in Physical Embraces" 6:45
3. "Track C – Group Dancers" "(Soul Fusion) Freewoman and Oh, This Freedom's Slave Cries" 7:22
4. "Mode D – Trio and Group Dancers" / "Mode E – Single Solos and Group Dance" / "Mode F – Group and Solo Dance" "Stop! Look! And Sing Songs of Revolutions!" "Saint and Sinner Join in Merriment on Battle Front" "Of Love, Pain, and Passioned Revolt, then Farewell, My Beloved, 'til It's Freedom Day" 18:39

Albüm 1963 yılında  Impulse! Record tarafından yayınlanır. Mingus albümde tek bir devam eden kompozisyon üzerinden hareket eder ve kompozisyon yapı itibarı ile bölümsel anlamda bale formundadır. Eser toplamda 4 ayrı bölüm ve 6 hareketten oluşur. Albümdeki şarkılar Charles Mingus tarafından yazılmıştır. Her şarkının alt bir açılımı vardır. Dördüncü şarkı  ise 3 ayrı hareketten oluşmuştur ve her hareketin ayrı bir başlığı ve alt başlığı vardır.

Albümün kayıtları ocak ayında başlar. 11 kişilik bir orkestra tarafından icra edilir. Charles Mingus albümde rahat durmayıp piyano da çalmıştır. Kendisine eşlik eden müzisyenler ise şunlardır.
Jerome Richardson soprano and bariton saksafon, flüt. Charlie Mariano alto saksafon. Dick Hafer tenor saksafon, flüt. Rolf Ericson ve Richard Williams trompet. Quentin Jackson trombon. Don Butterfield tuba, kontrabass trombon. Jaki Byard  piyano. Jay Berliner klasik gitar. Dannie Richmond davul.

Mingus albümü etnik-folk dans müziği tarzı olarak nitelendirir. Mingus'un delilik derecesindeki mükemmelciliği yüzünden veya sayesinde dönemin en gelişmiş stüdyo teknikleri kullanılarak kaydedilmişti. Bir çok müzisyen tarihçisi ve eleştirmene göre albüm Mingus'un kariyeri boyunca kaydettiği iki en önemli albümünden bir tanesidir. Diğeri ise "Mingus Ah Um" albümüdür...

Hangi kaydı satın almalıyım... Albümün en değerli baskıları 1963 mono baskısı olabilir. Yine aynı yıl yayınlanan stereo baskısı da değerlidir. Albüm 1960'lar ve 70'ler boyunca defalarca basılmıştır. Ses kalitesi anlamında en iddialı baskı Analogue Productions tarafından 2010 yılında basılan 45 devirlik çift plaklık settir. Daha uygun fiyatlı ancak kalitesinden fazlaca ödün vermek istemeyen meraklılar Speakers Corner baskısını tercih edebilirler. En uygun fiyatlı baskı ise Universal Music Special Markets lisansı ile üretilen Superior Viaduct Records baskısıdır. Bu 150gr'lık standart bir plak baskısı.