Bu yazımızda oldukça ilginç bir hayat hikayesi okuyacaksınız. Arthur "Art" Blakey (1919 – 1990) Amerikalı efsanevi caz davulcusu Pittsburgh, Pennsylvania'da dünyaya geldi. Doğumundan kısa bir süre sonra annesini kaybeden Art Blakey'i annesinin yakın arkadaşları olan bir aile büyüttü. Okulda piyano dersleri almaya başladı ve daha sonrasında piyano konusunda kendisini geliştirmeye karar verdi. Bambaşka bir aile ile büyümek, yeni bir anne figürü... Blakey'nin çocukluğu oldukça sıkıntı geçmiş...
Art Blakey ilerleyen dönemlerde kendi parasını kazanma isteği ağır basınca müziği meslek edinmeye karar verir. 1930'ların başında piyanoyu bırakıp davula yönelmeye karar verir. Aslında kendi biyografisine bu değişim bir kulüp sahibinin yüzünden (veya sayesinde) olur. Kulüp sahibi Erroll Garner'a piyano çalacak kontenjanı yaratmak üzere Art Blakey 'i davulun başına geçirir. Hikayenin bu kısmı karanlık olsa da, ilerleyen yıllarda bizzat Art Blakey bu hikayeyi doğrulamıştır. Davul çalma tekniğini başta Chick Webb olmak üzere Sid Catlett ve Ray Bauduc gibi davulcuları dinleyerek geliştirmeye başlar. 1930'ların sonu ve 1940'ların başlarında Mary Lou Williams ile çalışır ve Fletcher Henderson orkestrasıyla turnelere çıkar. 1940'ların başında ise New York'a gelir. Bu arada Art Blakey'nin başı polis ile derde girer ve askerlik hizmetine uygun olmadığı kararı verilir. Bir şekilde bu durum müzik kariyerini olumlu halde etkileyecektir.
1940'ların ortalarında Billy Eckstine'nın büyük orkestralarında kendisine yer bulur. Bu dönemlerde bebop hareketinin içinde yer alır. İlerleyen dönemlerde başta Miles Davis, Dexter Gordon, Fats Navarro, Dizzy Gillespie, Charlie Parker ve Sarah Vaughan olmak üzere caz tarihinin en önemli isimleri ile tanışma ve müzik yapma fırsatı bulacaktır.
1947 yılında Art Blakey'nin ilginç yaşam öyküsünde bir başka ilginç olay olur. Billy Eckstine'nın büyük orkestrasının dağılmasından sonra Blakey, Afrika'ya yolculuğa çıkar. Birkaç ay kalırım diye giittiği Afrika'da 2 sene kalır. Bu süre zarfında Afrika'da insanların nasıl yaşadığını gözlemlerken bir yanda da bölgenin vurmalı çalgılar konusundaki zengin bilgi birikimden faydalanır. Bu arada o yıllarda Afrika'nın nasıl bir yer olduğunu bende çok merak ediyorum doğrusu. İlginç bir cazibe merkeziymiş anlaşılan. Benim peder bey, benzer yıllarda Afrika'ya gitmiş ve 25 sene yaşamış. Aslında bir ara kendi bloğumda bu hikayeyi anlatmak istiyorum. Belki de bir kitap yazmak lazım.. Neyse biz Art Blakey'e geri dönelim....
Afrika yılları Art Blakey'in yaşamında önemli değişikliklere yol açar. İslam dinini kabul ederek Abdullah Ibn Buhaina adını alır, 1950'lerde ise yeniden Art Blakey ismine döner. 1950'lerin başlarında Davis, Parker, Gillespie, Bud Powell ve Thelonious Monk gruplarında çalar. Thelonious Monk daha o dönemlerde Art Blakey'in hem tekniğini hemde kişiliğini çok sevmiş ve birlikte çalışmaktan büyük keyif aldığını her fırsatta belirtmiştir.
1947 yılında Blakey diğer projelerinin aynında kendi küçük orkestrasını kurar ve ismini "Art Blakey's Messengers" koyar. İlk kayıtları Blue Note Records tarafından yayınlanır. İlk kayıtlarında Kenny Dorham, Sahib Shihab, Musa Kaleem ve Walter Bishop, Jr. le birlikte çalarlar.
İlerleyen dönemlerde büyük bir orkestra oluşturarak "Seventeen Messengers" koyar ancak bu dönemlerde büyük orkestraları dfinanse etmek kolay bir iş değildir ve Art Blakey'de bu konuda başarısız olur.
1950'lerin başlarından itibaren grubun kadrosu ve hatta ismi defalarca değişir ve en sonunda "Art Blakey and the Jazz Messengers" isminde karar kılar. Blakey vefat edene kadar topluluğun ismi bir daha değişmeyecektir. 1950'lerde dönemin hard bop müziğini yaparken, ilerleyen yıllarda blues kökenlerine sadık daha saldırgan bir tarza doğru ilerlemeye başlar.
1959 ile 1961 yılları arasında ise grup ilk altın çağını yaşar. Tenor saksafonda Wayne Shorter'ın gelişi, trompette Lee Morgan, piyanoda Bobby Timmons ve basta Jymie Merritt ile harika performanslara imza atarlar. Zaman içerisinde tabii ki farklı müzisyenlerde gelir ve giderler; Freddie Hubbard ve Cedar Walton ilk akla gelen isimler. "Art Blakey and the Jazz Messengers" yetenekli genç müzisyenler için bir okul haline gelir. Zaman içerisinde bu liste öyle isimler ile dolar ki; Lee Morgan, Benny Golson, Wayne Shorter, Freddie Hubbard, Bobby Timmons, Curtis Fuller, Chuck Mangione, Keith Jarrett, Joanne Brackeen, Woody Shaw, Wynton Marsalis ve daha fazlası....
Bugün bu isimlerin çoğunu caz dünyasının starları olarak biliyoruz. Bir şekilde hepsi "Art Blakey and the Jazz Messengers" içerisinde yer almışlardır. Şimdi altın çağın başlamasına vesile olan albüme bir bakış atalım... Yani " Moanin'" ilk önce şarkı listesi....
A YüzüAlbüm 1958 yılında Blue Note plak firması tarafından kaydedilmiştir. Albümdeki müzisyenler; Art Blakey davul. Lee Morgan trompet. Benny Golson tenor saksafon. Bobby Timmons piyano ve Jymie Merritt bas.
1 Moanin' Composed By – Bobby Timmons 9:30
2 Are You Real 4:45
3 Along Came Betty 6:05
B Yüzü
1. The Drum Thunder (Miniature) Suite (7:15)Alt bölümleri 1.1 First Theme: Drum Thunder 1.2 Second Theme: Cry A Blue Tear 1.3 Third Theme: Harlem's Disciples
2 Blues March 6:15
3 Come Rain Or Come Shine Composed By – Mercer-Arlen 5:45
Albüm bir nevi Art Blakey için eve dönüş albümüdür. İlk albümleri Blue Note plak firmasından yayınlanmış arkasından farklı plak firmaları için albümler yapmıştı. Yepyeni bir başlangıç yapmak için evim dediği Blue Note plak firmasına geri döner. Albüm daha ilk yayınlandığı zaman Bobby Timmons bestesi "Moanin'in çok sevilmesi sayesinde popüler olmuş ve ilerleyen zamanlarda da caz tarihinin en önemli albümlerinden bir tanesi kabul edilmiştir.
Albüm Art Blakey içinde özellikle blues köklerine dönüşü temsil eder. "Blues March" tam anlamı ile New Orleans'ın bandolarına atıflarda bulunur. Üç bölümden oluşan "The Drum Thunder Suite" ise Blakey'nin davul konusundaki yetkinliğini gözler önüne sermek amacı ile bestelenmiştir. "Come Rain or Come Shine" ise albümde yer alan tek caz standardıdır.
Albüm aslında klasik yapılı bir hard bop albümü gibi görülse de, Art Blakey'nin davulu ve Morgan, Golson ve Timmons'ın bir şekilde eski tarz gospel ve blues etkilerini modern caz teknikleri ile birleştirmesi sonucu bambaşka bir yere doğru gitmiştir. Albümdeki tüm şarkılar açılış ve kapanış parçası hariç tenor saksafoncu Benny Golson'a aittir.
Albümün kaydından bir yıl sonra 1959 yılında basılmıştır. Albüm o kadar başarılı olmuş ki, 1959 yılından itibaren defalarca yeniden basılmış. 1959 baskılarının tamamı mono iken 1961'den itibaren stereo baskılarda yapılmış. 1960'lar ve 1970'ler boyunca defalarca hem mono ağırlıklı olarak ise stereo baskıları yapılmış. Ses kalitesi anlamında en iddialı baskılardan bir tanesi Analogue Productions tarafından basılan 45 devirlik çift plaklık seti Ayrıca Classic Records tarafından basılan 200Gr'lık plağı unutmamak lazım. Bunun haricinde WaxTime ve DOL gibi farklı şirketlerin baskıları da mevcut ancak bunlar yerine Universal Blue Note baskısını tercih ediniz. Ayrıca yakın zamanda Music Matters Ltd tarafınan basılan plak oldukça övgü alıyor. Bunun yanında sınırlı ayıda basılıp batıya nadir şekilde ulaşan "100% Pure LP" baskısının "Moanin'" özelinde çok başarılı olduğu konuşuluyor. Son not olarak albümün Rudy Van Gelder düzenlemesi ile genişletilmiş sürümünü CD formatında tercih edebilirsiniz...
Yorumlar
Yorum Gönder