John Coltrane – Blue Train

John William Coltrane, müzik dünyasındaki ismiyle  "Trane" (1926 – 1967) North Carolina'da dünyaya geldi.  Doğduğu kentte eğitimine devam eden John Coltrane. 1938 yılında babasını, büyükbaba ve büyükannesi ve çok sevdiği kuzenini arka arkaya kaybetti. Bunu atlatması oldukça uzun sürdü. 1943 yılında Philadelphia kentine taşındı.. Bu yıl annesi ona ilk saksafonunu satın aldı. John Coltrane ayrıca klarnet ve alto horn çalmaya başladı. Okul yıllarında ilk kez orkestralarda boy göstermeye başladı. 1940'ların ortalarına kadar müzik hayatı farklı amatör gruplarla müzik çalarak devam etti. Askerliği II. Dünya Harbinin sonlarına denk geldi. Müzisyen olarak askerliğini tamamladı. Bu dönemlerde caz standartlarını ve bebop tarzı şarkıları yorumluyordu.

Askerliğin arkasından doğduğu kenti geri döndü. Müziğe devam etti ve bir yandan da caz teorisi okudu. Bu dönemlerde  tenor saksafon çalmaya da başladı. Özellikle  tenor saksafoncu Odean Pope ve pyianist, besteci ve müzik teorisyeni Hasaan Ibn Ali'den çok etkilendi. Kendi anlatımına göre ilerleyen yıllarda Hasaan Ibn Ali'nin Coltrane'in müziğinin melodik yapısına etkisi çok fazla olacaktır.

1945 yılında  Charlie Parker'ın canlı performansını ilk kez seyrettiğinde John Coltrane çok etkilendi. 1940'ların sonlarında Parker ile beraber çalma şansını da buldu. 1940'ların ortalarından itibaren Miles Davis ile çalışması yine müzik kariyerinde önemli dönüm noktalarında idi. 1950'lerde ise Dizzy Gillespie, Earl Bostic ve Johnny Hodges orkestralarında çalar.

1955 yılında Coltrane, Miles Davis'in ilk büyük beşlisinde yer alır. Piyanoda Red Garland, konrtbasta Paul Chambers ve davulda Philly Joe Jones gibi çok iyi müzisyenler ile çalmak John Coltrane  için bir okul olmuştu. 1956 yılında Miles Davis'in Prestige plak şirketinden yayınlanan "Cookin'", "Relaxin'", "Workin'" ve "Steamin'" albümlerinde Coltrane de yer alır. Ancak herşey iyi giderken Coltrane uyuşturucu belasına bulaşır ve Davis onu beşlisinden ayırmak zorunda kalır.

1957 yılında John Coltrane, Thelonious Monk ile çalışmaya başlar.   Bu dönemlerde harika performanslara imza atarlar. Plak şirketleri ile karmaşalar, sözleşmelerdeki sorunlar sebebi ile bu dönemde yapılan bazı kayıtlar seneler sonra basılacaktır. Bu dönemlerden "Thelonious Monk Quartet with John Coltrane at Carnegie Hall" plağına dikkat diyelim.

1958 yılına geldiğimizde John Coltrane'nin  belki de en çok bilinen albümlerinden bir tanesi olan "Blue Train" kaydedilir. İlk önce şarkı listesi;

A Yüzü
1. "Blue Train" John Coltrane 10:43
2. "Moment's Notice" John Coltrane 9:10
B Yüzü
1. "Locomotion" John Coltrane 7:14
2. "I'm Old Fashioned" Johnny Mercer, Jerome Kern 7:58
3. "Lazy Bird" John Coltrane 7:00

Albüm Blue Note Records firmasından BLP 1577 katalog numarası ile yayınlanmıştı. New Jersey'deki Van Gelder Studio'sunda kaydedilen albümdeki müzisyenlerin bir kısmı Miles Davis orkestralarında beraber çaldığı müzisyenlerdi. Lee Morgan trompet. Curtis Fuller trombon. Kenny Drew piyano. Paul Chambers bas ve Philly Joe Jones davul. Albüm kaydedilirken Coltrane aynı zamanda Thelonious Monk dörtlüsünde çalışıyordu. Paul Chambers ve Philly Joe Jones, Miles Davis orkestralarında birlikte çalmışlardı. Her ikisi daha önce çalıştıkları piyanist Kenny Drew ile iyi anlaşıyorlardı. Lee Morgan ve Curtis Fuller ise Art Blakey's Jazz Messengers plaklarında boy göstermişlerdi ve gelecekleri parlak müzisyenler olarak tanınıyorlardı.

John Coltrane, bu orkestrayı oluşturduğunda kendi bestlerini kaydetmeye karar verdi. Sadece "I'm Old Fashioned" bir caz standardı olarak plakta yerini aldı. Albümde blues etkisi yadsınamayacak şekilde hissediliyordu.

Gerek müzisyenlerin performansı gerekse de şarkılara uyum sağlayarak müthiş sololara imza atmaları ile albüm daha yayınlandığı zaman büyük ilgi gördü. Albüm dönemin hard bop albümlerine güzel bir örnekti ancak Coltrane'in burada durması mümkün olmayacaktı. Birkaç sene sonra gelecek "Giant Steps" Coltrane'in müzik yolculuğunu bambaşka bir yöne sürükleyecekti.

Albümün ilk baskıları tabii ki çok değerli. Yeni bir şeyler almayı isterseniz çok iyi bir baskı olan Analogue Productions tarafından 2000'li yıllarda yapılmış 45 devirlik çift plaklık baskıyı arayabilirsiniz. Music Matters tarafındna basılan 180Gr'lık mono baskıyı da unutmamak lazım. Ayrıca Classic Records tarafından yayınlanan 4 adet 200gr 45 devirlik set yine koleksiyoncular için önemli sayılabilir. 4 plak olmasının sebebi her plağın tek yüzüne baskı yapılmış olması. Daha ekonomik baskılara bakanlar ise Blue Note etiketi ile yayınlanan 2000'li yıllardaki Rudy Van Gelder remaster çalışmasını temel alan baskılara bakabilirler. Bu baskının genişletilmiş edisyonunu aşağıda dinleyebilirsiniz.