Sufi müzik dünyasındaki yolculuğumuza devam ediyoruz. Bu yazıda Hint coğrafyasındaki diğer önemli Kavvali isimlerine bir bakış atacağız. Daha önce uzun uzun Kavvali dünyasından bahsetmiş ve türün en önemli ismi Nusrat Fateh Ali Khan'ı yakından tanımaya çalışmıştık. Şimdi diğer bazı önemli müzisyenlerin isimlerini zikrederek yolumuza devam ediyoruz.
Bahsedeceğimiz ilk önemli isim Aziz Mian. 1942 yılında doğan müzisyen 2000 yılında vefat etmiştir. Hem geleneksel kavval'leri hemde gazel gibi farklı türleri başarı ile seslendirebilen müzisyen Güney Asya'da oldukça sevilir. Aziz Mian'ın tarihe mal olmuş önemli bir albümünü de pas geçmeyelim. "Hashr Ke Roz Yeh Poochhunga" isimli albüm yaklaşık 2 saatlik uzunluğu ile Kavvali dünyasında tektir.
Aziz Mian, Hindistan'da Delhi kentinde doğmuş. Asıl ismi farklı olan Mian sahne ismi olarak bu mahlası kullanmaya başlamış. Aziz Mian'ın ailesi Hindistan'daki karışıklıklar yüzünden 1947 yılında Pakistan'a göç etmiş. 10 yaşlarında müziği öğrenmeye başlamış ve hocası Ustad Abdul Wahid Khan (Üstat Adbül Vahit Han) yaklaşık 6 yıl boyunca kendisini eğitmiş. Arkasından Pencap üniversitesinde Urdu Dili ve Edebiyatı okumuş.
Aziz Mian, tamamen geleneksel yapıda şarkılar okuyan bir müzisyen. Sesinin çok kuvvetli olduğu ve uzun şarkılarda bile performansını devam ettirebildiği biliniyor. Aziz Mian'ın tanınmasında önemli bir aşama 1966 yılında İran'da verdiği konserdir. İran İslam Devrimi öncesinde yani Şah döneminde bu performansı ile önemli bir madalyaya da sahip olmuştur. 80'li yıllarda Pakistan'da da bir çok önemli madalya almıştır. Bu dönemlerde dini tartışmalar Aziz Mian'a da uzanmış ve o müziğinde "Allah"ı ve insanların O'na yaklaşmasını konu aldığını söylemiş ve bu tartışmalardan uzak durmuştur. Bir edebiyatçı olarak çok kuvvetli şiirleri de vardır. Kavvali dendiğinde mutlaka kulak kabartılması gereken isimlerdendir.
Sabri Brothers (Sabri Kardeşler) yine Pakistan'ın önemli Kavvali partilerinden bir tanesidir. Asıl vokallerde Ghulam Farid Sabri (Gulam Ferit Sabri) yine asıl vokallerde Maqbool Ahmed Sabri (Makbul Ahmet Sabri) vokallerde Kamal Sabri (Kemal Sabri) ve farklı enstrümanlarda Mehmood Ghaznavi Sabri (Mehmet Gazneli Sabri) tarafından oluşturulmuş bu topluluk bir dönem Hint coğrafyasında kelimenin tam anlamı ile fırtına gibi esmiştir. Soyisimlerden tahmin edeceğiniz üzere hepsi kardeş olan müzisyenler Kavvali geleneğini babalarından öğrenmişler. 1940'ların sonunda konserler vermeye başlamışlar ve 60'lara doğru ilk albümleri yayınlanmıştır. 1970'lere doğru gelinirken büyük üne sahip olan Sabri Brothers, bu yıllarda Amerika'da dahil olmak üzere bir çok ülkede albümler kaydetmişlerdir. Gerek Fars dilinde, gerek Urdu dilinde gerekse de Pencap yerel dillerinde klasik şarkılarda çok önemli performansları olduğu söylenir. Kayıtlarını bulmak hayli zordur. Ama göz atmanızı öneririz.
Ustad Bahauddin Khan (Üstad Bahaddin Han) 1934 yılında doğmuş. Babası Suleman Khan (Süleyman Han) ve amcası Sardar Khan (Serdar Han) tarafından müzik eğitimine başlanmış. 1940'lı yılların başında çeşitli "Humnawa "larda boy göstermiş ve 1950'lerde Pakistan'ın en önemli müzik insanlarından birisi haline gelmiştir. O dönemlerin karışık siyasal hayatı sebebi ile Hindistan'dan Pakistan'a göç etmişler. Yine klasik tarzda şarkılar okuyan Ustad Bahauddin Khan neredeyse tüm dünyada konserler vermiş ve çok sayıda konser videosu bulunmaktadır. Bu videolara önemli sitelerden ulaşabilir ve tarzına bir bakış atabilirsiniz.
Rahat Fateh Ali Khan (Rahat Fatih Han). Aslında listeye almak çok gerekli mi değil mi onu tam bilemiyoruz. 1974 yılında doğan Rahat Fateh Ali Khan , tahmin edebileceğiniz üzere Ustad Nusrat Fateh Ali Khan'ın yeğenidir. Pakistan'da hem önemli bir şarkıcı ayrıca iyi bir Kavvali müzisyenidir. Aile geleneklerine bakınca hem amcası hem babası hemde dedesi (aslında büyükbaba demek daha doğru) Kavvali müziğinin en önemli isimlerindendir. Eleştirmenlere bakılırsa özellikle gazel alanında çok başarılıdır. Bu arada kendisi Nusrat Fateh Ali Khan'ın cenazesinde amcasının başında Kavvali okumuştur. Bu anlamda ailesinden 3. nesil şarkıcı olarak kabul görmüş olduğunu daha doğrusu üstatlardan icazet almış olduğunu da belirtelim. Bu sempatik müzisyen hem Bollywood hemde Lollywood filmlerinde popülerdir. Bollywood biliyorsunuz Hint sinemasına verilen isim, Lollywood Pakistan sinemasına deniyor. Pakistan film endüstrisinin merkezi Lahore olduğu için bu isim verilmiş. Ek bilgi olarak yazmış olalım...
Şimdi çok ilginç bir isimden bahsedelim. Abida Parveen. 1954 yılında doğan müzisyen Kavavli dünyasının ender bayan isimlerindendir. Gazeller ve özellikle kafiler konusunda başarılıdır. Hintçe, Farsça, Pencap dilinde bazı bazı yerel dillerde şarkı okuyabilmektedir. Müzikal eğitimine babası tarafından başlanmış ve kariyerine Pakistan Radyosunda devam etmiştir. Günümüzde türün en güçlü seslerinden birisi olarak tanınır.
Son dönemlerde Güney Asya'nın özellikle Pakistan'ın karışık olmasından dolayısıyla bu tarz müziğe ve önemli Sufi türbelerine saldırılar olmakta. Tam karşıt görüşteki İslami topluluklar dinde müziğe yer olmadığını savunmakta ve bu geleneği ve takipçilerine dine küfür içinde olmakla suçlamakta ve savaşılması gereken bir topluluk olarak gördüğünden bazı sıkıntılar yaşanmaktadır.
Bir sonraki yazımızda yine Pakistan, Hindistan ve Bangladeş'teki bazı müzik geleneklerine bakış atarak Güney Asya'dan farklı yönlere doğru yola çıkacağız.
Yorumlar
Yorum Gönder