Chavela Vargas Biyografi

Aykırı yaşamları olsa bile cesur insanları takdir ederim. Hele bu insanlar sanatçı olursa daha da severim. Zaten iyi bir sanatçı biraz çatlak ve biraz da aykırı olmalı. Benim de içinde olduğum normal insan grubundan da zaten sanatçı olmaz.

Bu yazıda bahsedeceğim Chavela Vargas'da bu tanıma tam uyan sanatçılardan. 90'a varan yaşına rağmen hayat dolu ve Pink Martini'nin bir ay önce çıkan albümündeki en beğendiğim parçayı seslendirecek kadar da başarılı.

Yazıyı yazmaya başlamadan önce havaya girmek için ilk önce Chavela Vargas'ın bendeki albümlerinden birkaç parça dinledim, sonra da Salma Hayek'in başrolünde olduğu muhteşem "Frida" (2002) filmini bir kere daha hayranlıkla izledim, sonra da yazıya başladım. Ne alâka demeyin birazdan anlatacağım, ama önce biraz ön bilgi.

Isabel (Chavela) Vargas Lizano 1919 yılında San Joaquín de Flores, Costa Rica'da doğdu. Vargas çocukluğunda çocuk felci geçirir ve rivayete göre Şaman Rahipleri tarafından tedavi edilir. 14 yaşında evden kaçarak Meksika'ya gider ve yıllarca sokaklarda şarkı söyleyerek hayatını devam ettirir.

Ancak 30'lu yaşlarda profesyonel müzik hayatına adım atar ve Meksika'nın en sevilen Ranchera [1] şarkıcılarından biri olur. Vargas gençliğnden başlayarak hep erkek kıyafetleri giyer, puro içer, bol miktarda alkol tüketir ve her zaman silahlı gezer. Kızdığı zaman havaya ateş etmesiyle ünlüdür.

Konserlerinde giydiği kırmızı pançosu Vargas'ın simgesi olur. Enteresan olan da Vargas'ın sanat hayatında toplam 80 albümü olması. Bu çok yüksek bir sayıdır.

Bu arada da Meksika'da eşcinselliğin öncülerinden biri haline gelir. Hatta her ne kadar kendisi reddetse de, bir kadını silah zoruyla kaçırdığı da rivayet edilir. Reddetmediği bir olay da hafif topallamasının nedeninin sevgilisi olan kadının odasının penceresinden atlaması olduğudur. Eşcinselliğini de ancak 81 yaşındayken itiraf etti. Gerçi bu herkesin bildiği bir gerçekti ama olsun.

Vargas Meksika'nın ünlü insanlarıyla da dostluklar kurar. Bunların içinde Diego Rivera (sonra kocası olacaktır), 1970-76 yılları arasında cumhurbaşkanı olan Luis Echeverría ve Frida Kahlo'yu sayabiliriz. Evet bildiniz bu Frida filminde Salma Hayek'in canlandırdığı Frida.

Hatta Vargas ve yine aykırı yaşamıyla ünlü ressam Frida Kahlo'nun arkadaşlığı ilerletip sevgili oldukları da bolca yazılmıştır. Filmi izlediyseniz Frida'nın evliyken ilişkiye girdiği kadın Chavela Vargas'dır. Filmde iki sevgili Lila Downs'un seslendirdiği “Alcoba Azul” parçasıyla tango yaparlar. Hem şarkı hem de sahne muhteşemdir. Chavela Vargas ayrıca Lila Downs, Caetano Veloso gibi efsanevi sanatçıların yer aldığı film CD'sinde “La Llorona” [2] (ağlayan kadın) adlı muhteşem paçayı da seslendirir.

Fakat alkol düşkünlüğü 1970'lerin sonunda Vargas'ın sanat hayatına 12-13 yıl ara vermesine neden olur. Bu uzun arada ara sıra gay barlarda söyler ve kendisine gay erkeklerden hatırı sayılır bir hayran kitlesi yaratır.

Uzun bir ara ve şişelerce tekiladan sonra 1991'de yapımcı Pedro Almodovar Vatgas’ı Meksika’da bir bardan toparlar ve yeni filmi “Tacones Lejanos” için mikrofon arkasına geçmesini ister. Bu film Vargas'ı tekrar sahne ışıklarının önüne çıkarır.

1993'de ise yıllar süren bir aradan sonra ilk albümünü çıkarır. Aynı sene Madrid'de bir konser verir.

2000 yılında Mexico City'nin “Zócalo” meydanında 20.000 kişiye muhteşem bir konser verir.

2002 yılında ise benim en sevdiğin filmlerden olan “Frida Kahlo” fiminde Frida'nın ölümü bölümünde bir şarkısıyla yer alır. Tabii adı anılmamıştır ama filmde Frida'nın sevgilisi de Chavela Vargas'tır. 2003 yılında ise Carnegie Hall performansını gerçekleştirir ve kendisini sahneye davet eden de Salma Hayek'tir

2009 yılında 90 yaşındayken Pink Martini'nin son albümü “Splendor in the Grass”da nefis bir parçayla yer alır. “Piensa En Mi” adlı bu parça bence albümün en güzel şarkısıdır.

Bu kısık sesli ve değişik stilli sanatçıyı hiç dinlemediyseniz Chavela Vargas Le Canta a México (Orfeon Label) adlı albümden başlayabilirsiniz. Tabii Frida CD'si ve Pink Martini'nin son albümündeki birer parçasını da unutmayın.

S.B.

[1] Ranchera genellikle erkeklerin seslendirdiği geleneksel Meksika müzik türü. Mariachi grupları tarafından icra ediliyor. Mariachi grubu genellikle üç keman, iki trumpet, bir Meksika gitarı, bir vihuela (5 telli gitar) içeriyor.

[2] La Llorona, (ağlayan kadın) ünlü bir Meksika öyküsüdür ve çok sayıda şarkıcı tarafından seslendirilmiştir. Öyküde kocası Ispanyol bir kadınla evlendiği için iki çocuğunu ve kendisini öldüren kızılderili kadının ruhu geri gelip ağıt yakar. Çok hüzünlü ama nefis bir şarkı. Sözlerinden iki paragraf:

gece gündüz çocuklarını arıyor şimdi,
yolunu şaşırmış, kayıp, ve donuk;
sızlıyor, inliyor günlerce ve gecelerde,
eziyete boğulmuş, huzursuz ruh.
inliyor o kadın, güneş kasvet kırmızısına büründüğünde;
ağıdını yakıyor ay köhneleştiğinde;
hala da ağlıyor bebeklerine, durgun ve ölü,
ve soğuk sularda boğulmuş.