Karlheinz Stockhausen - Mantra


Mantra, Alman besteci Karlheinz Stockhausen'in en bilinen eserlerinden bir tanesidir. 1970 yılında bestelenen eser ilk kez aynı yıl seslendirildi. iki halka modülasyonu uygulanmış piyano için bestelenmiştir. Her piyaniste ayrıca antika ziller ve ahşap bir blok verilmiş. Bir piyanist aynı zamanda mors kodu üretebilen kısa dalga radyo veya mors kodu kaydedilmiş bir bant çalar kullanır. Halka modülasyonu konusunu da atlamayalım. Elektronikte, halka modülasyonu bir sinyal işleme fonksiyonudur, frekans karıştırmak bir uygulamadır ve iki sinyalin çarpılmasıyla gerçekleştirilir. Tipik olarak bir sinüs dalgası veya başka bir basit dalga formu ve diğeri modüle edilecek sinyal ile oluşturulur. Bir halka modülatörü, halka modülasyonu için elektronik bir cihazdır. Müzik sentezleyicilerinde ve efekt birimi olarak bir halka modülatörü kullanılabilir. Ki Stockhausen bunu sık sık kullanır.

Stockhausen , Kontarsky piyano ikilisi için bir şeyler yazmak konusuna ilgi duymuştu ve 1969 yılının başlarında bunu yapmaya karar verdi. Aloys ve Alfons Kontarsky'den oluşan Alman piyano ikilisi modern klasik eserlerin çalınması konusunda haklı bir üne sahipti. Hatta zaman zaman kardeşleri Bernhard, üçüncü piyanist olarak aralarına katılırmış. Neyse sonunda besteci "iki piyano için bir tür tiyatro parçası" düşüncesi ile fikirlerin notaya dökmeye başladı. Ancak işler hiç hızlı yürümedi. Madison, Connecticut'tan Boston'a yapılan bir otomobil gezisi sırasında, Stockhausen'in aklına bir melodi geldi. Bu melodiyi genişletme fikriyle notaları yazmaya başladı. Sonunda neredeyse altmış dakikalık eser ortaya çıktı. Ancak nihai eseri sevmedi ve bir süreliğine rafa kaldırdı. Ancak eser üzerinde yaptığı çalışmalardan bambaşka kompozisyonlar türetti. Sezgisel müzik kompozisyonlarının farklı döngüsünde bu eserin ilk dönemleriden bolca  alıntı vardır.

En sonunda neredeyse 1 yıl sonra çalışmasını tamamladı. Alfons ve Aloys Kontarsky, 18 Ekim 1970 tarihinde, Domaueschingen'de Mantra'nın prömiyerini çaldı ve eserin ilk kaydı yapıldı.



Eserin en makbul baskılarından bir tanesi "Karlheinz Stockhausen - Alfons und Aloys Kontarsky" adı ile Deutsche Grammophon tarafından yayınlanan 2530 208 kodlu baskısı. Alfons ve Aloys Kontarsky tarafından Osaka Japonya'da icra edilen eserin plak baskısını bulmak maalesef zor. Plaktan dijitalleştirilen çeşitli kopyalara malum ortamlardan ulaşmak zaman zaman mümkün olabiliyor. Plak yayınlandığı dönemlerde 2 farklı kapak ile basılmış. Hem sayfanın başındaki hemde yukarıdaki kapaklar, plağın orijinal baskısından. Aynı icra "Stockhausen Complete Edition no. 16: Mantra" adı ile CD formatında da bulunabiliyor ve edinmek daha kolay. Arzu ederseniz resmi Stockhausen sitesinden de edinmek mümkün.

Diğer tarihi değere sahip olan kayıt ise sanat yönetmeni olarak Hans Tutschku ile birlikte piyanistler Ellen Corver ve Sepp Grotenhuis tarafından gerçekleştirilen kayıt. Bizzat  Stockhausen tarafından onaylanan kayıt "Stockhausen: Mantra" ismine sahip. TMD plak şirketinden yayınlanan kayıt "950601" koduna sahip. Kaydın Edison Classical Award'ı da kazandığını ekleyelim...

Yorumlar