Alfred Garrievich Schnittke 24 Kasım 1934 - 3 Ağustos 1998 yılları arasında yaşamış Sovyet / Alman besteciydi. Schnittke'nin erken müziği Dmitri Shostakovich'in güçlü etkisinde kalmıştır. Ancak Senfoni No. 1 ile kendi geliştirdiği poli-stilistik tekniği ile kendisine müzik tarihinde önemli bir kazandırmıştı. Bu eser "Epic" veya "Destansı" olarak tanınır.
Schnittke'nin babası Harry Viktorovich Schnittke bir Yahudi idi ve Frankfurt Almanya'da doğdu. 1927'de Sovyetler Birliği'ne taşındı ve Rusça'dan Almanca'ya çevirmen ve gazeteci olarak çalıştı. Annesi Maria Iosifovna Schnittke ise Rusya'da doğmuş bir Volga Almandı. Alfred Schnittke, dönemin Sovyetler Birliği'ne bağlı Volga-Alman Cumhuriyeti'ndeki Engels şehrinde doğdu.
Müzik eğitimine 1946'da Viyana'da başladı. Schnittke'nin Viyana'daki deneyimleri ona gelecek yıllarda manevi bir deneyim ve disiplin verdi. 1948'de aile Moskova'ya taşındı. Schnittke 1961'de Moskova Konservatuvarı'nda kompozisyon eğitimini tamamladı ve 1962'den 1972'ye kadar ders verdi. Bu yıllarda Alfred Schnittke, dini inanç konusunda bir değişim yaşadı ve Hristiyan oldu. Bu dönüşüm müziğini doğrudan etkileyen bir şey oldu. Bu arada bu kararın oldukça radikal bir karar olduğunu söylememiz gerekir. Yahudi bir ailenin çocuğunun Hristiyan olması pek kabul dilebilir bir olay değildir. Bu arada Alfred Schnittke, Hristiyanlık inancını kabul ederken biraz daha mistik mezheplerden etkilenmişti.
Schnittke ve müziği sık sık Sovyet bürokrasisi tarafından kuşkulu olarak görülüyordu. İlk Senfonisi, Sovyet Besteciler Birliği tarafından yasaklandı. 1980'lerde Sovyetler Birliği veya dönemin SSCB'si dışına seyahat etmesi yasaklandı. Bu arada SSCB yazmayı özlemişim onu fark ettim. Neyse... 1985 yılında Schnittke felç geçirdi. Birkaç kez tıbbi olarak ölü olarak ilan edildi, ancak iyileşti ve yaşamaya devam etti.
1990 yılında, Schnittke Sovyetler Birliği'nden ayrıldı ve Hamburg'a yerleşti. Ancak sağlığı iyice kötüleşmişti. 3 Ağustos 1998'de, Hamburg'da, 63 yaşındayken vefat etti. Naaşı Moskova'daki Novodevichy Mezarlığı'na defnedildi. Cenaze töreni devlet töreni olarak düzenlendi. Alfred Schnittke, çok etkilendiği Dmitri Shostakovich dahil birçok Rus bestecinin yanında yatıyor.
*******
Schnittke'nin erken dönem besteleri, Dmitri Shostakovich'in güçlü etkisi altındadır. Ancak İtalyan besteci Luigi Nono'nun SSCB'ye yaptığı ziyaretten sonra, "Music for Piano and Chamber Orchestra" "Piyano ve Oda Orkestrası için Müzik" (1964) gibi eserlerdeki serialism tekniğinden etkiler göstermeye başladı. Luigi Nono konusunda ilerleyen dönemlerde bir yazı kaleme alacağım. İtalyan avant-garde besteci Avrupa klasik müziğine önemli etkiler yapmıştır.
Ancak, Schnittke kısa süre sonra "kendi kendini inkâr etme" dönemleri olarak adlandırdığı zaman diliminden mutlu değildi. Kendini bulamamak, ne yapmak istediğini aramak ve kaybolmak onu mutsuz ediyordu. Bu yeni bir arayış dönemini başlattı. Geçmişten günümüze çeşitli müzik stillerini yan yana getirdiği ve birleştirdiği "poli-stilizm" olarak tanımladığı yeni bir stil ortaya koydu. Bu büyük ölçüde müzik teorisi çalışmasıydı ve bir zamanlar şöyle yazmıştı: "Hayatımın hedefi, ciddi müziği ve hafif müziği birleştirmektir."
Poli-stilistik tekniği kullanma konusundaki ilk çalışması İkinci Keman Sonatı "Quasi una sonata" (1967-1968) idi. Filmler için yaptığı çalışmalarda da bu yeni stili denemeye başladı ve "The Glass Harmonica" isimli animasyon filminde çalışmalarının sonuçlarını kullandı. Filmi merak ederseniz yukarıda seyredebilirsiniz. Birinci Senfoni (1969–1972) ve İlk Concerto Grosso (1977) eserlerinde poli-stilistik tekniği kullanmaya ve bir yandan da geliştirmeye devam etti.
1980'lerde Schnittke'nin müziği daha geniş kitleler tarafından tanınmaya başladı. Özellikle Gidon Kremer ve Mark Lubotsky gibi Sovyet sanatçılarının çalışmalarını yurtdışına taşımışlardı. Sürekli hastalıklar ile boğuşmasına rağmen, İkinci (1980) ve Üçüncü (1983) Senfonilerini tamamlamayı başardı ve bunların yanında çok miktarda beste yaptı. 80'lerin sonunda sağlığı iyiden iyice bozulmaya başlayınca Schnittke, poli-stilizmin dışa dönüklüğünü büyük ölçüde terk etmeye başladı ve daha sakin ve en önemlisi çok kasvetli bir tarza döndü. 1994 yılında yaşadığı bir felç sonrasında beste yapmak onun için iyice zorlaştı ancak bazı kısa eserlerini tamamlandı ve en önemlisi Dokuzuncu Senfoni'sini tutmayan sol eliyle büyük zorluklar içinde yazmıştı. Ancak maalesef notaların okunması çok zor idi ve vefatından sonra birkaç farklı şekilde seslendirildi.
Alfred Schnittke'nin eserleri için bazı önemli tartışmalar vardır. Bazı müzik eleştirmeleri 1980'lerin sonrasındaki kasvetli dönemin değerinden bahsederken, bir bölüm ise erken dönem poli-stilistik çalışmalarını çok önemser. Alfred Schnittke zaman zaman çok farklı hatta kendisinin olmayan nota bloklarını hatta bazen melodi bloklarını alıp müziğinin içerisinde kullandığı için bol bol tartışma çıkartmıştır. İlerleyen dönemlerde farklı albümler üzerinden Alfred Schnittke'den bahsetmeye devam edeceğiz.
Yorumlar
Yorum Gönder