Alice Coltrane - Ptah, the El Daoud


Alice Coltrane (1937-2007) Amerikalı çok enstrüman çalabilen müzisyen. Piyano, org, arp ve daha fazlasını çalabilen Alice Coltrane aynı zamanda şarkı söyleyip beste yapabiliyordu. Caz müzik dünyasında arp çalabilen az sayıda müzisyenden birisi olan Alice Coltrane aynı zamanda büyük caz müzisyeni John Coltrane'nin ikinci eşiydi. İlerleyen yıllarda kendisine Sanskritçe "Turiyasangitananda" (bir kere okuyabileni gerçekten tebrik ederim) ismini koydu. Aynı zamanda Turiya Alice Coltrane olarak da tanınır. 1960'lar ve 70'ler boyunca başta Impulse! Records için plaklar yayınlamıştı.


27 Ağustos 1937 yılında Amerika'da dünyaya gelen kızlık soy ismiyle Alice McLeod, müzik dolu bir evde büyüdü. Annesi Anna McLeod, kilisede koro üyesiydi, üvey kardeşi Ernest Farrow ise bir caz basçısıydı. Ernest'in israrı ile Alice konusuna merak salmaya başlar. 1950'lerin sonunda Paris'e taşınana kadar Detroit'teki çeşitli kulüplerde müzik yaptı. 1960'larda Paris'te klasik müzik eğitimi almaya başladı. Ayrıca Bud Powell ile caz müzik çalıştı. Bu yıllarda  Paris'teki Blue Note Jazz Club'ta piyanist olarak çalışıyordu.  Aynı yıllarda evlendi fakat ilk eşinin uyuşturucu bağımlılığı yüzünden evliliğini bitirmek zorunda kaldı. Evlilikten bir kızı oldu ve tekrar Amerika'ya dönmeye karar verdi. Detroit'te kendi triosunu kurarak müzik yapmaya başladı. 1962–63 yıllarında Terry Gibbs'in dörtlüsünde çalarken John Coltrane ile tanıştılar. 1965 yılında evlendiler ve 3 çocukları oldu.


1966 yılında  John Coltrane topluluklarında piyanist olarak çalmaya başladı. McCoy Tyner'ın ayrılığından sonra piyano başına geçen Alice, ilerleyen yıllarda  dönem dönem  John Coltrane topluluklarında gözükmeye devam etti ve kayıtlara katıldı.

 John Coltrane'nin vefatından sonra kendi gruplarını kurdu ancak gerek müzikal gerekse de ruhsal olarak farklı şekilde ilerlemeye başladı. 1967 yılında ilk albümü "A Monastic Trio"yu yayınladığında oldukça iyi yorumlar aldı. Yıllar geçtikçe cazdan daha kozmik daha ruhani bir müzik tarzına doğru yol almaya başladı. 1971 yılında yayınlanan "Universal Consciousness" ve hemen bir yıl sonrasında "World Galaxy" ile daha orkestral kompoziyonlara yöneldi ve müziğinde arp daha fazla yer almaya başladı.


Alice Coltrane'in gerek müzikal gerekse de hayatındaki en önemli değişiklikler John Coltrane'nin vefatından sonra yaşandı. Bu dönemlerde uykusuz geceler ve sonu gelmez halüsinasyonlar ile mücadele etmeye başladı. Sonunda huzuru doğu ve özellikle de Hindistan'da buldu. Guru Swami Satchidinanda ve arkasında da Sathya Sai Baba gibi isimler ile Hindu felsefesi ve dini Alice Coltrane'i çok etkiledi. Bu dönemlerde ismini Turiyasangitananda olarak değiştirdi ve Hint dini müziğine merak sardı. 1980 ve 90'lar boyunca oldukça farklı ve Hindu felsefesinden etkilenmiş ve yerel şarkıları farklı tarzlar ile harmanladığı albümlere imza attı.

 2007 yılında vefat etti ve eşi John Coltrane'nin yanına defnedildi.

Gelelim Ptah, the El Daoud albümüne. 1970 yılında yayınlanan albüm Alice Coltrane'nin üçüncü stüdyo albümü. Şarkı listesi şu şekilde;
  1. "Ptah, the El Daoud" – 13:58
  2. "Turiya and Ramakrishna" – 8:19
  3. "Blue Nile" – 6:58
  4. "Mantra" – 16:33
Albümdeki tüm kompozisyonlar Alice Coltrane'e aittir. Albüm ismini eki Mısır tanrısı "Ptah"tan alır. "El Daoud" ise sevilen anlamına gelir. Albümde Doğu özellikle de Hint felsefesinin etkileri "Turiya and Ramakrishna" kompozisyonunda kendisini gösterir. Bu şarkı Bengalli bir dini önder olan Ramakrishna"ya adanmıştır.  Şahsen ben "Blue Nile" şarkısını çok severim. Arp müthiş bir etki bırakıyor insanda...

Bu arada Alice Coltrane'nin ilk kez üflemelilere bu denli fazla yer verdiği albümde iki dev isim hemen göze çarpıyor. Joe Henderson ve Pharoah Sanders. Kayıtta sağ kanal Pharoah Sanders'e sol kanal ise Joe Henderson'a ayrılarak oldukça farklı bir işe imza atılmıştır. Albümde baslarda Ron Carter ve davulda Ben Riley'in olduğunu da ekleyelim...


Yorumlar