Bossa Nova 50 yaşında

Bossa Nova benim kendimi bildim bileli en sevdiğim müzik türlerinden biridir. Gerek armonileri, gerekse insanı dinlendiren ritmlari beni her zaman büyülemiştir. Buna bir de Brezilya'ya memleket ve hayat dolu insanlarından dolayı hayranlığımı eklersenız (her bakımdan!) senelerdir niye bıkmadan dinlediğimi anlayabilirsiniz.

2008'de 50. yılını kutladığımız “Bossa Nova” Temmuz 1958'de gitarist Joao Gilberto ve besteciler Antonio Calos (Tom) Jobim ve Vinícius de Moraes'in “Chega de Saudade” (No More Blues) adlı parçasıyla dünya sahnesine adımını attı.

Bossa Nova genel kanının aksine ilk çıktığı zaman hemen sevilmedi. Çünkü zamanına göre çok aykırı armoni ve melodileri vardı. En popüler parçalardan olan “Desafinado”nun akortsuz anlamına geldiğini düşünürsek gözümüzde daha iyi canlandırırız herhalde. Zaten Bossa Nova'nın da anlamı “Yeni Bossa”.

Bossa Nova'nın ABD'nin jazz ekolünün etkisinde kaldığını düşünen halktan ilk önceleri büyük tepkiler geldi ve çalındığı yerlerde yuhalandı. Fakat bu sevilmeme durumu uzun sürmedi ve Bossa Nova Brezilya'da ve dünyada müthiş bir çıkış yaptı. Brezilya'lı müzisyenler bu yeni türü sevip de geliştirmeye başlayınca işler değişti ve dünyada bir Bossa Nova çılgınlığı başladı.

Quincy Jones, Herbie Mann, Paul Winter, Coleman Hawkins, and Cannonball Adderley gibi sanatçılar Bossa Nova türü albümler çıkardılar. Hatta bestelerin Bossa Nova ile hiç alakası olmamasına rağmen Elvis Presley "Bossa Nova Baby" and Eydie Gormé "Blame It on the Bossa Nova" adlı ilgisiz isimli parçaları seslendirdiler.

“Chega de Saudade”den birkaç sene sonra en populer parça olan “Garota de Ipanema” (The Girl From Ipanema) piyasaya çıktı ve dünya çapında hit oldu. Parçanın enteresan bir hikayesi var. Hikaye 1962 yılında geçer. Rio'nın meşhur Ipanema mahallesinin Montenegro caddesindeki Veloso Bar'ın müdavimleri olan Jobim ve Moraes'in dikkatini 15 yaşındaki çok güzel bir kız çeker.

Bu güzel kız her sabah Veloso Bar'a uğrar, bir paket sigara alır (herhalde annesine alıyordur!!) ve plaja doğru kimseye aldırış etmeden gider. Rivayete göre de ikili şarkıyı bu güzel kıza hayran hayran bakarken bestelemişler. Bu kız epeyce yaşlanmasına rağmen (şu anda 62 yaşında) hala güzel olan Helô Pinheiro'dur.

Aşağıdaki resimde Jobim'in kendi eliyle yazdığı notaları ve Helô'nun 1962 yılında çekilmiş bir resmini görebilirsiniz. Güzel bir “carioca” imiş, yani Jobim bu güzel şarkıyı boşu boşuna bestelememiş. Carioca'nın iki anlamı var, birincisi Rio'nun yerlilerinin adı ve ikinci anlamı da Brezilya'daki kıvrak ve güzel hanımlara takılan bir lakap. Tahmin edeceğiniz gibi burada ikinci anlamından bahsediyoruz!!

Yine aşağıda Vinicius de Moraes ve Helô Pinheiro'nun beraber çekilmiş bir resmi var. Kaliteleri pek başarılı değil ama resimlerin 1960'larda çekildiğini göz önüne alırsak normaldir.

Aşağıdaki resimde Helô'nun birkaç sene önce kızı Ticiane ile çektirdiği resim. O yaşta bile hâlâ çok güzel.

Neyse daha bu konuda yazacak enteresan çok şey var ama esas konuyu dağıtmayalım, biz gene konumuza geri dönelim.

Bossa Nova son 50 senedir Brezilya'daki bütün müzisyenlere bir şekilde ilham vermiş desek herhalde fazla abartmayız.

Daha sonra Rock & Roll'un küresel boyutta popüler olmasıyla Bossa Nova biraz popülaritesini kaybeder ve daha çok barlarda çalınan kötü yorumlara indirgenir. Senelerce otellerdeki barlarda çalınan kötü yorumları dinlemek zorunda kalmış biri olarak böyle olduğuna şahidim. Güzelim parçaların barlardaki feci yorumlarla katledilmesi beni her zaman üzmüştür.