Madama Butterfly - Antonio Pappano, Angela Gheorghiu, and Jonas Kaufmann
EMI Classics CD
Opera Dünyasının cankurtaran simitlerinden biridir Madame Butterfly.. Gerek şirketler gerek sanatçılar için geride kalmanın ileri adımı, ticari anlamda biraz nefes almanın önemli can simitlerindendir. Fakat durumlar artık eskisi gibi değil. Firmalar bir opera kaydına girmeden önce kırk ölçüp bir biçiyorlar. Tam teşekküllü bir opera kaydının bedeli aşağı yukarı 450.000 Pound. Üstelik korsan almış başını gidiyor. Buna bir de opera izleyicisinin ve bağlı olarak CD alıcısı sayısının ciddi düşmesi eklenince atılan adımların tedirginliğini tahmin etmek hiçte zor olmasa gerek.
Son Gramaphon ödülünü alan Pappano yönetimindeki ve A. Gheorghiu katılımlı Butterfly'ın kayıt öyküsü de benzer özellikler gösteriyor. Anekdotlar şöyle: Proje öncelikle Almanya'da düşünülüyor. Maliyetler artacağından, vazgeçiliyor. Londra gündeme geliyor . Yine maliyetler yapımcıların belini büküyor. Pappano işin içine giriyor ve İtalya'da hem kaliteli hem de daha hesaplı ortamlarda kaydın gerçekleşeceğini yapımcılara anlatıyor. İş bağlanıyor fakat bu kez Gheorghiu sorunu ile karşılaşılıyor, basına resmi olarak yansımasa da. Hanımefendinin bazı kaprisleri can sıkıyor. Kaprisleri artık ayyuka çıkan Diva'nın sıkıntıları aşılıyor. Pappano için halen dünyanın en ünlü ve en kaliteli sopranosu kabul edilen Gheorghiu problemi tatlıya bağlandıktan sonra Pinkerton aranıyor. Bazı ünlü isimlerin hayır demesi üzerine Alman asıllı genç tenor Jonas Kaufmann'a yönleniyor .
Pappano ve Gheorghiu dışında opera dünyasının çok da ünlü olmayan kadrosu ile gerçekleştirilen Madame Butterfly projesi her türlü tasarrufa rağmen yine 400.000 pound'u aşan bir maliyet ile gerçekleşiyor ve hemen arkasından İngiltere'de ünlü müzik dergisi Gramaphone tarafından gectiğimiz yılın en iyi opera yorumu ödülünü alıveriyor.
Pazartesi akşamları sunduğum “Yapıtlar ve Yorumlar”da geçtiğimiz haftalarda bu yorumun da içinde olduğu 4 Madam Butterfly'ı opera uzmanı bir dostum ile analize tabi tuttuk. Fazla sayılmasa da operayı baştan aşağı bir kere, diğerlerini dinlemeden, bir kez de karşılaştırmalı dinledim.
Konu kısaca, hoyrat, biraz da çapkın Amerikalı asker Pinkerton'un Japon kızı Chio Chio San'ın hayatına mal olacak, duyarsızlıklar içerisinde hareketleri. Bir Japon kadının asaletinin vurgulanması ve trajik gelişmeler içerisinde tek taraflı bir aşkın hazin öyküsünden oluşuyor.
Madame Butterfly bu açıdan rejinin çok önem kazandığı, kişilerin ustalıkla seçilmesini gerektiren bir opera. Japonya açısından ne kadar dikkat edilmesi gerekiyorsa Amerikalı asker betimlemesi açısından çok detay gerektirmediği inancındayım. Bir Japon kadın için ne kadar az görülecek bir durumsa da, Bir Amerikalı asker için bolca rastlanacak bir konuya sahip olan Madam Butterfly'ın Pappano-Gheorghiu yorumunun müzikal analizine gelince..
CD, mükemmel bir kapak dizaynı ile hazırlanmış. Çiçeklerle bezenmiş, hani neredeyse bahar çiçekleri kokan dış kılıf beyaz- pembe renklerden oluşmuş bu doku kapak içinde de devam etttirilmiş. Stephan Jay Taylor imzalı açıklayıcı notlar alışılagelmiş notlar gibi değil. Detaylı bir analizle dinleyici bilgilendirilmiş.
Eserin baş rolündeki Gheorghiu şüphe yok çağımız divalarının başta gelen isimlerinden. Sanatsal başarısının yanında güzel de bir kadın ama Butterfly'da CD'de kalması isabet. Ufak tefek çelimsiz naif bir Japon kadınını o görkemli fiziği ile oynaması sahnede ne kadar sağlıklı bir görüntü oluşturur şüpheliyim. Ama ses , o olağanüstü ses, Butterfly'da gerçekten eşsiz. Bu başarıyı yalnız ona sunmak istemiyorum. Pappano ve Santa Cecilia Akademisi Ulusal Orkestrası ve Korosu kendi tınılarının içerisine Gheoghiu'yu cekip almışlar. Buna Münih doğumlu Lirik Tenor Jonas Kaufmann ve diğerleri de katılmış
Bir risk gibi görülmesine rağmen Cio-Cio-San-Pinkerton uyumu mükemmel. Suziki rolünde Tiran doğumlu İstanbul Leyla Gencer şan yarışması ödüllü Enkelejda Shkosa ise mükemmel.
Kayıt yapıldığı yıl 100 sanat yılını kutlayan Santa Cecilia Akademi Orkestrası ise Pappano ile yaptığı çıkışa bu CD'de devam etmiş, güzel bir ikili oluşturmuşlar.
Bu yorum piyasalarda kısa bir süre yanıp sönen bir ışık olmayacaktır. Tüm müzikseverlerin ve koleksiyoncuların gelecek nesillere sunacağı bir referans kayıt olarak tarihteki yerini alacaktır.
Vefa Çiftçioğlu
Yorum: 9/10
Prodüksyon Başarısı: 9/10
Kayıt tekniği: 8/10
Yorumlar
Yorum Gönder